Arhiv Jugoslavije

oznaka fonda: 74

naziv fonda: KRALJEV DVOR

stvaraoci arhivske građe: Kraljev dvor (Civilna kuća Njegovog Veličanstva Kralja) 1918-1941; Komesarijat Uprave Dvora 1941-1944; Kancelarija Kraljevskog namesništva 1945; Prinudna državna uprava Kraljevih dobara 1947-1947

granične godine fonda: 1918-1945.

granične godine građe: 1908-1948.

period građe fonda: kraljevina

količina arhivske građe: 546 fascikli, 576 knjiga

dužina fonda: 74.7

stanje građe:

sređen:      stepen sređenosti građe: arhivistički obrađena

obrađivač:

informativno sredstvo: inventar

knjige evidencije:      personalije:      indeksi:     

mikrofilmovan:      digitalizovan:

istorijat tvorca fonda:

Kraljev Dvor dugo vremena nije bio organizovan na osnovu zakona ili uredbe. Prvi nacrt ustrojstva Dvora izrađen je polovinom 1921. godine, ali prvi zakon o njegovom ustrojstvu donet je tek 1931. godine, čime je utvrđen njegov delogrug i nadleštvo. Zakonom je utvrđeno da Civilnom kućom Kralja upravlja ministar Dvora, koga na predlog Ministarskog saveta postavlja Kralj.
U organizacionom pogledu, prema navedenom zakonu, Civilna kuća se delila na tri odeljenja: Kancelariju Kralja, Maršalat i Upravu Dvora. Kancelarija Kralja je bila podeljena na pet odseka: Politički odsek, Administrativni odsek, Komanda Kraljeve garde, Ađutantura i Dvorska biblioteka i arhiva. U nadležnost Kancelarije Kralja spadali su poslovi prijema, pripremanja i dostavljanja svih akata koje je izdavao Kralj; u delokrugu Maršalata nalazili su se poslovi protokola, ceremonijala, audijencije i putovanja. Najobimniju organizacionu strukturu imala je Uprava Dvora. Nju su sačinjavali Personalni odsek, Građevinski (tehnički) odsek, Blagajna Dvora, Uprava dvorova Miločer i Zagreb, Uprava dvorca Brdo, Uprava dvorskih poljoprivrednih dobara u Rakovici, na Belju, u Demir Kapiji, Uprava dvorskih lovišta, Dvorska biblioteka i još neke upravne jedinice. Kao posebna organizaciona jedinica, takođe povezana sa Upravom Dvora, bila je Uprava kraljevskog fonda. Fond je osnovan na dan venčanja kralja Aleksandra sa ciljem da putem nagrada, pomoći, pohvalnica i sl. odaje priznanja za istaknute uspehe "na moralnom, opštekulturnom i građansko-vaspitnom napretku narodnom". Posle ubistva Kralja Aleksandra obrazovana je, 1935. godine, i Kancelarija Kraljice Marije, koja se uglavnom bavila pružanjem pomoći siromašnim građanima.
U vreme okupacije (1941-1944) postojanje i delatnost Kraljevog dvora bili su regulisani uredbama Nedićeve vlade iz 1942. i 1943. godine, prema kojima se uprava Dvora Nj.V. Kralja sa Kancelarijom kraljevih ordena nalazila u nadleštvu Predsedništva Ministarskog saveta a Dvorom je neposredno upravljao Komesarijat uprave Dvora. Komesarijat se uglavnom brinuo o kraljevim imanjima. U 1945. godini zakonom je formirana Kancelarija kraljevskog namesništva, koja je otpravljala poslove Namesništva sve do njegovog ukidanja krajem 1945. godine. Prinudna državna uprava kraljevih dobara ustanovljena je 1946. godine sa zadatkom da reguliše pitanja imanja i dobara Dvora i dinastije Karađorđević. Donošenjem Deklaracije o proglašenju FNRJ, 29. novembra 1945. godine i proglašenjem Republike de facto i de iure prestao je da postoji Kraljev Dvor.

skraćenice:


istorijska beleška: