Arhiv Jugoslavije

oznaka fonda: 411

naziv fonda: GENERALNI KONZULAT KRALJEVINE JUGOSLAVIJE U CARIGRADU

stvaraoci arhivske građe:

granične godine fonda: 1923-1945.

granične godine građe: 1912-1947.

period građe fonda:

količina arhivske građe: 24 fascikle, 50 jedinica opisa i 98 knjiga evidencija

dužina fonda: 6

stanje građe:

sređen:      stepen sređenosti građe:

obrađivač: Tonka Župančič

informativno sredstvo: inventar

knjige evidencije:      personalije:      indeksi:     

mikrofilmovan:      digitalizovan:

istorijat tvorca fonda:

Uzimajući u obzir politički značaj Turske koja je jednim delom i balkanska država, istorijske i druge veze iz prošlosti, geostrateški položaj Turske, naše trgovinske interese i potrebu zaštite podanika Kraljevine SHS u Turskoj, posebno u Carigradu, nametnuli su potrebu da se, pored postojanja Delegacije u funkciji diplomatskog predstavništva, ustanovi i Generalni konzulat u Carigradu. Rešenjem MIP-a pov.br. 5823 od 29. decembra 1922. godine naređeno je kraljevskom delegatu u Carigradu da preda u rad generalnom konzulu u Carigradu dr Janićiju Dimitrijeviću sve konzularne poslove Delegacije koji su se ubuduće trebali obavljati nezavisno od Delegacije. Na osnovu istog naređenja svi konzularni poslovi predati su 1. januara 1923. godine generalnom konzulu J. Dimitrijeviću .
Ukazom od 28. novembra 1924. Janićije Dimitrijević, generalni konzul Generalnog konzulata u Carigradu je penzionisan, a na njegovo mesto postavljen je 31. januara 1925. Radomir Luković, takođe u svojstvu generalnog konzula. Dana 26. januara 1928. Svetomir Lazarević postavlja se za generalnog konzula. Ukazom od 28. marta 1934. generalni konzul Svetomir Lazarević premešten je u Generalni konzulat u Marselju, a Vukotić Ivan postavljen za generalnog konuzla u Kraljevskom konzulatu u Carigradu. Odlaskom Vukotić Ivana za poslanika u Kairu. septembra 1938. za generalnog konzula u Generalnom konzulatu u Carigradu postavljen je Šumenković Radovan, 23. oktobra 1938. Sudeći po ukazu od 15.novembra 1938. kojim se Radovan Šumenković vrlo brzo penzioniše, i uvidom u građu fonda može se zaključiti da isti nije ni došao u Carigrad niti je preuzeo dužnost generalnog konzula. Ukazom od 5. aprila 1939. Hadžiđorđević Ljubomir postavljen je za generalnog konzula u Generalnom konzulatu u Carigradu. Njegovim izborom za poslanika u Kairu, januara 1943. na upražnjeno mesto generalnog konzula u Carigradu postavljen je Luka Luković, 6. aprila 1943. godine. Ukazom pov.br. 2197 od 13. oktobra 1944. generalni konzul Luković stavljen je na raspoloženje a poslove vršioca dužnosti odnosno žerana generalnog konzula preuzima konzul Đolević Bogdan. Međutim, uskoro dolazi do kompletne smene osoblja Konzulata. Naime, Đolević, žeran Generalnog konzulata u aktu od aprila 1945. godine govori o naredbi MIP-a DFJ da preda dužnost, arhivu i imovinu Generalnog konzulata Mitru Četkoviću, činovniku Konzulata i da se sa svim osobljem i njihovim familijama vrati u Beograd. Nedugo zatim MIP DFJ obaveštava Ambasadu u Ankari da je rešenjem br. 789 od 11. jula 1945. Ružić Milan postavljen za generalnog konzula u Carigradu. Sudeći po spisku diplomatskog i drugog osoblja Konzulata od novembra 1945, Ružić Milan preuzima funkciju generalnog konzula DFJ odnosno FNRJ u Carigradu čime i de iure završava period delovanja i rada Generalnog konzulata Kraljevine Jugoslavije.
Jurisdikcija Generalnog konzulata KJ u Carigradu, sudeći po predlogu našeg poslanika u Turskoj juna 1935, obuhvatala je Trakiju, sve crnomorske vilajete, vilajete koji gravitiraju Carigradu, ostrva Mramornog i Sredozomnog mora, kao i Siriju i Irak. Vrlo brzo u teritorijalnu nadležnost Generalnog konzulata u Carigradu, pored napred navedenih vilajeta ulazi i teritorija ukinutog Konzulata KJ u Smirni koji je inače delovao od maja do novembra 1935. godine.
Poslovi koje obavljao Generalni konzulat: overavao je pasoše, overavao i legalizovao dokumenta jugoslovenskim državljanima, učestvovao u poslovima regrutacije jugoslovenskih vojnih obveznika u Turskoj, vršio zaštitu jugoslovenskih državljana u Turskoj i određene poslove notarske (beležničke) i civilno-sudske prirode. Konzularno - privredno odeljenje MIP-a u svom cirkularu od januara 1935. godine ističe potrebu jačanja ekonomsko-obaveštajne i propagandne službe naših konzulata kao važne karike u funkciji unapređivanja naše spoljne trgovine. Obzirom da je najveći deo turske štampe izlazio u Carigradu, Generalni konzulat imao je obavezu da obaveštava carigradske listove o našoj zemlji i dostavlja članke radi njihovog plasiranja. Isto tako, informisao je MIP- KJ, o turskim listovima i njihovoj političkoj orijentaciji, turskim novinarima i pisanju turske štampe o KJ. Predmet posebnog interesovanja i rada ovog Konzulata bili su jugoslovenski državljani u Turskoj, posebno oni u Carigradu. Jugoslovensku koloniju u Carigradu sačinjavali su većim delom bivši austrijski (Bokelji i Dalmatinci) i crnogorski podanici i “južnosrbijanci”. Izveštaji konzula govore o Bokeljima i Dalmatincima (preko 8.000) kao preduzimačima i zidarima koji su u vreme Otomanskog carstva znatnim delom izgradili evropski deo Carigrada - Peru i Galatu.


skraćenice:


istorijska beleška: