Arhiv Jugoslavije

oznaka fonda: 125

naziv fonda: DRŽAVNA HIPOTEKARNA BANKA

stvaraoci arhivske građe: Uprava fondova Kraljevine Srbije, Uprava fondova Kraljevine SHS, Državna hipotekarna banka KJ, Državna hipotekarna banka

granične godine fonda: 1918-1946.

granične godine građe: 1898-1946.

period građe fonda: Kraljevina Jugoslavija, FNRJ

količina arhivske građe: 630 fascikli, 442 knjige evidencije

dužina fonda: 84.7

stanje građe: nekompletna

sređen:      stepen sređenosti građe: arhivistički obrađen

obrađivač: Ksenija Mirosavljević, Vukman Boričić sa saradnici

informativno sredstvo: inventar

knjige evidencije:      personalije:      indeksi:     

mikrofilmovan:      digitalizovan:

istorijat tvorca fonda:

Reorganizacijom Uprave fondova, 1922. godine, nastala je Državna hipotekarna banka Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Inače, Uprava fondova je osnovana 16.8.1862. sa zadatkom da upravlja i rukuje javnim kapitalima i fondovima. Zakonom od 8.7.1898. Uprava fondova je pored depozitne postala i državna hipotekarna kreditna ustanova. Tokom Prvog svetskog rata Uprava fondova Kraljevine Srbije podelila je sudbinu srpske vlade i ostalih državnih organa. Zajedno sa njima povukla se na Krf, gde je aprila 1916. osnovana Krfska kancelarija Uprave fondova. Ona je kao odsek Ministastva finansija, odnosno Ministarstva narodne privrede, poslovala u ograničenom obimu kao depozitna ustanova i pomoćna državna blagajna. Ubrzo posle proboja Solunskog fronta, Uprava fondova je ponovo uspostavljena kao samostalna ustanova.
Stvaranjem Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca došlo je do promene u stvarnoj i teritorijalnoj nadležnosti Uprave fondova koje su prvo regulisane Zakonom od 21.8.1920. i Privremenom Uredbom od 12.8.1920. Zakonom je proširen delokrug poslova Uprave fondova i ona je postala hipotekarna ustanova mešovitog tipa. Uredbom je Upravi fondova i zakonskim putem dat naziv Uprava fondova Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, proširena nadležnost sa područja bivše Kraljevine Srbije na celu teritoriju Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca i regulisana unutrašnja i teritorijalna organizacija. Zakonom od 30.3.1922. Uprava fondova je promenila naziv u Državna hipotekarna banka Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, određeno sedište, utvrđen status, nadležnost i struktura.
Zakonom iz 1922. Banka je postala mešovit tip hipotekarnog kreditnog zavoda koji je obavljao trostruku funkciju: odobravao dugotrajne zajmove, rukovao fondovima i kapitalima javnih ustanova i vršio tekuće bankarske poslove. Državna hipotekarna banka je imala status državne banke, što je bilo istaknuto u njenom nazivu. Banka je, u skladu sa promenom naziva države 1929. godine, promenila naziv u Državna hipotekarna banka Kraljevine Jugoslavije.
Napadom Nemačke na Kraljevinu Jugoslaviju aprila 1941. otpočeo je drugi period u radu Državne hipotekarne banke. Posle Aprilskog rata centrala Državne hipotekarne banke nastavila je sa poslovanjem 2.5.1941. godine. Upravni odbor je 25.2.1942. godine doneo Rešenje da Banka „produži poslovanje pod tadašnjim nazivom (DHB) s tim da se dotadašnje njene jedinice izvan teritorije vojnog zapovednika u Srbiji tretiraju kao bančini filijali u inostranstvu“. Pored teritorijalne podele, okupatori su pokušali da sprovedu i imovinsko-pravnu deobu Banke, do koje nije došlo zbog mnogih spornih pitanja i razvoja ratne situacije.
Treći period u poslovanju Banke nastupio je posle oslobođenja Beograda 20.10.1944. i dolaska nove vlasti. Državna hipotekarna banka je nastavila poslovanje u izmenjenim uslovima, odnosno u novom društveno-političkom sistemu i na osnovu novih zakonskih propisa. Zakonom od 26.10.1945. Banka je postala zavod za kreditiranje dugoročnih investicija i određena za centralni bankarski zavod koji je prikupljao sva dugoročna sredstva kao i ona koja imaju podobnost dugoročnosti.
U skladu sa zakonom da prikuplja novčana sredstva prvenstveno u cilju dugoročnog investicionog kreditiranja, Državna hipotekarna banka je, 21.8.1946, promenila naziv u Državna hipotekarna banka FNRJ.

skraćenice:


istorijska beleška: