Arhiv Jugoslavije

oznaka fonda: 598

naziv fonda: SAVEZNI SEKRETARIJAT ZA RAD I SOCIJALNU POLITIKU

stvaraoci arhivske građe: Savezni sekretarijat za rad i socijalnu politiku

granične godine fonda: 1971-1974.

granične godine građe: 1969-1974.

period građe fonda: SFRJ

količina arhivske građe: 56 fascikli i 0.5 m knjiga evidcencija

dužina fonda: 7

stanje građe: dobro

sređen:      stepen sređenosti građe: arhivistički obrađen

obrađivač: Vesna Đokić

informativno sredstvo: sumarno-analitički inventar

knjige evidencije:      personalije:      indeksi:     

mikrofilmovan:      digitalizovan:

istorijat tvorca fonda:

Savezni sekretarijat za rad i socijalnu politiku počeo je da radi u novom ustavnom periodu socijalističke Jugoslavije, koji je ozvaničen donošenjem novog Ustava, februara 1974. godine. Amandmani, donošeni u dva navrata prilično su suzili prava i dužnosti Federacije u oblastima privrednog i društvenog života. Savezni organi neposredno su bili odgovorni za izvršavanje i primenu zakona i drugih saveznih propisa; samo u određenim oblastima- od interesa za celu zemlju – za koje je Federacija direktno i neposredno nadležna. Za izvršavanje i primenu zakona u drugim oblastima; odgovorni su bili organi u republikama i pokrajinama. U skladu sa tim; bilo je određeno; da se za poslove savezne uprave; u okviru prava i dužnosti Federacije osnivaju savezni sekretarijati. Promene u organizaciji saveznih organa uprave, bile su neizbežne. One su našle svoj izraz u Zakonu o organizaciji i delokrugu saveznih organa uprave i saveznih organizacija, koji je stupio na snagu 29. jula 1971.godine. Ovim zakonom formiran je 1.oktobra 1971. godine Savezni sekretarijat za rad i socijalnu politiku. Sekretarijat je preuzeo poslove iz delokruga bivših, Saveznog saveta za rad i Saveznog saveta za zdravstvo i socijalnu politiku koji su; istim zakonom, ukinuti.
U nadležnost novoosnovanog Sekretarijata ušli su zadaci iz oblasti: Rada i radnih odnosa; zapošljavanja i zaštite jugoslovenskih građana na privremenom radu u inostranstvu; osnovne zaštite vojnih invalida, boraca i članova porodica palih boraca; socijalnog osigzranja; zaštite životne sredine; zaštite od zaraznih bolesti koje ugrožavaju celu zemlju; proizvodnje, kontrole i prometa lekova, otrova i opojnih droga; zaštite grobova i grobalja boraca u inostranstvu; prenosa posmrtnih ostataka iz inostranstva; zaštite porodica lica na obaveznoj vojnoj službi; jedinstvene medicinske dokumentacije od interesa za celu zemlju; sprovođenje međunarodnih ugovora o socijalnoj i zdravstvenoj zaštiti i socijalnom osiguranju; priprema za opštenarodnu odbranu sa aspekta rada, zdravlja i socijalne politike; sanitarnog nadzora na granici; zdravstvene zaštite izbeglica i stranaca u Jugoslaviji; saradnje sa međunarodnim organizacijama koje se bave radom, zdravljem i socijalnom politikom.
Delokrug novog saveznog organa , koji je bio zbir delokruga dva ukinuta saveta, bio je samo naizgled jasan. Sekretarijat je bio obavezan da se bavi izvršavanjem zadataka iz oblasti rada, zdravlja i socijalne politike – koji su bili od interesa za celu Jugoslaviju, tj. izvršavanjem zadataka koji su u nadležnosti Federacije. A šta su bila prava i nadležnosti Federacije, to, u jesen, 1971. niko sa sigernošću nije znao. Precizno definisanje delokruga a time i unutrašnje strukture Sekretarijata za rad i socijalnu politiku bilo je moguće “ u hodu”, tek kad se bude utvrdilo za koja je pitanja iz oblasti rada, zdravstva i socijalne politike – jasno i neposredno odgovorna Federacija, i kada budu usvojeni odgovarajući, novi, sa ustavnim amandmanima usklađeni, savezni propisi.
Od ukinutih, Saveznog saveta za rad i Saveznog saveta za zdravstvo i socijalnu politiku, Savezni sekretarijat za rad i socijalnu politiku preuzeo je sledeće oblasti poslova:Raspodelu dohotka; radne odnose i zapošljavanje; socijalno osiguranje; zaštitu na radu; međunarodnu saradnju; zdravstvenu zaštitu i zdravstvenu službu; boračko invalidsku zaštitu; farmaceutsku službu i sanitarni nadzor. U sastavu Saveznog sekretarijata za rad i socijalnu politiku, nalazio se i Savezni biro za poslove zapošljavanja od 1973. godine. Preko ove savezne organizacije, Sekretarijat je kao matični organ, obezbeđivao izvršenje zadataka iz nadležnosti federacije u oblasti zapošljavanja jugoslovenskih građana u inostranstvu.
Okvirne obaveze Saveznog sekretarijata za rad i socijalnu politiku, u vreme njegovog osnivanja, bile su:
Pripremanje, izvršavanje i primenjivanje saveznih zakona i drugih saveznih propisa, kao i priprema, zaključivanje i primena međunarodnih sporazuma u oblasti zapošljavanja i socijalne zaštite jugoslovenslih radnika na privremenom radu van zemlje – za koje je neposredno odgovoran;
Učestvovanje u donošenju saveznih zakona o osnovnim pravima zaposlenih u oblasti radnih odnosa, socijalnog osiguranja, raspodele dohotka i ličnih dohodaka, zaštite na radu, evidencije u oblasti rada – za čije su izvršenje neposredno odgovorne republike i pokrajine; Saradnja sa nadležnim republičkim i pokrajinskim organima uprave u primeni saveznih zakona u ovim oblastima;
Praćenje organizacije i rada interesnih zajednica, koje su se organizovale i radile na osnovu republičkih, odnosno pokrajinskih zakona radi ostvarivanja jedinstvenih uslova za pružanje stručne pomoći građanima pri zapošljavanju, odnosno ostvarivanju njihovih prava iz oblasti socijalnog osiguranja;
Saradnja sa drugim saveznim organima, nadležnim za pitanja društvenog planiranja, carina, platnog prometa, monetarnog, kreditnog i bankarskog sistema;
Rad na organizovanom zapošljavanju jugoslovenskih radnika u inostranstvu, prateći politiku zemlje u odnosu na ovu problematiku; Zaštita osnovnih prava radnika- migranata na osnovi poslovno- tehničke saradnje i kod izvođenja investicionih radova; Prepoznavanje interesa republika i pokrajina za zaključenje određenih međunarodnih sporazuma, kao i interese pojedinih inostranih država za zaključenje sporazuma o zapošljavanju;
Konsultovanje nadležnih, zainteresovanih organa i organizacija, usaglašavanje stavova, pokretanje postupaka, predviđenih međunarodnim ugovorima u slučajevima teškoća i zastoja u primeni sporazuma o zapošljavanju i socijalnom osiguranju; Participiranje u organizovanju dopunskog obrazovanja dece jugoslovenskih radnika u inostranstvu; Praćenje i analiza opštih uslova zapošljavanja u pojedinim državama i informisanje nadležnih organa u republikama i pokrajinama o ovim pitanjima.
Tokom učestalih reorganizacija savezne uprave, od 1971. do 1974. godine, sekretar Saveznog sekretarijata za rad i socijalnu politiku sugerisao je SIV-u, da se u okviru postojećeg sekretarijata ne mogu efikasno i blagovremeno obavljati poslovi koji su ranije obavljla dva organa uprave. U ovom turbulentnom periodu, razgraničavale su se nadležnosti između saveznih organa i organizacija sa jedne – i između saveznih i republičkih i pokrajinskih organa sa druge strane. Često je, zbog nejasno definisanih i razgraničenih polja delovanja, dolazilo do preplitanja nadležnosti, sudara kompetencija i apsurdnih situacija.
Savezni sekretarijat za rad i socijalnu politiku ukinut je Zakonom o ( trećim) izmenama i dopunama Zakona o organizaciji i delokrugu saveznih organa uprave i saveznih organizacija(1971), i prestao je sa radom 1. juna 1974. godine. Njegovi poslovi su podeljeni i prešli u nadležnost Saveznog komiteta za rad i zapošljavanje i Saveznog komiteta za zdravstvo i socijalnu politiku.


skraćenice:


istorijska beleška: