Arhiv Jugoslavije

oznaka fonda: 448

naziv fonda: KRALJEVSKI JUGOSLOVENSKI INFORMACIONI CENTAR U NJUJORKU

stvaraoci arhivske građe: Kraljevski jugoslovenski informacioni centar u Njujorku

granične godine fonda: 1942-1943.

granične godine građe: 1943.

period građe fonda: Kraljevina Jugoslavija

količina arhivske građe: 3 kutije

dužina fonda: 0.36

stanje građe: dobro

sređen:      stepen sređenosti građe: arhivistički obrađena

obrađivač: Predrag Krejić

informativno sredstvo: inventar

knjige evidencije:      personalije:      indeksi:     

mikrofilmovan:      digitalizovan:

istorijat tvorca fonda:

Rešenjem od sedamnaestog novembra 1941. (rešenje Ministarstva finansija br.36 od devetnaestog novmbra) kraljevska jugoslovenska vlada je donela odluku o ustanovljenju informacionog centra koji je delovao pri Vladinoj delegaciji u SAD-u sa sedištem u Njujorku. Ovim je praktično celokupan novinarski odsek Poslanstva Kraljevine Jugoslavije u Vašingtonu, na čijem je čelu bio Bogdan Radica, prebačen u Njujork i stavljen pod nadleštvo delegacije kraljevske vlade u SAD koji su činili ministri Bogoljub Jeftić, Sava Kosanović, Franc Snoj i ban Hrvatske Ivan Šubašić.
Centar je počeo sa delovanjem krajem marta 1942. Cilj formiranja Informacionog centra kraljevske jugoslovenske delegacije, kako je bio pun naziv (mada je najčešće u upotrebi bio izraz Jugoslovenski informacioni centar delom i zato što su vlasti SAD imale principijelnu primedbu na prvi naziv), bio je vršenje propagandne službe i obaveštavanje najšire američke javnosti, a posebno jugoslovenskog iseljeništva u SAD o događajima u Jugoslaviji i na Balkanu. U tu svrhu centar je trebao da sarađuje sa američkim informativnim, publicističkim i propagandnim službama, kao i srodnim savezničkim na tlu SAD. Centar je svakodnevno izdavao bilten na srpsko-hrvatskom i slovenačkom jeziku namenjen jugoslovenskoj iseljeničkoj štampi, a dvonedeljno i na engleskom jeziku. Centar je imao zadatak da dostavlja i druge jugoslovenske publikacije, kako javnosti, tako i raznim američkim ustanovama. Osim novinarskog odseka, postojao je i radio servis koji se bavio praćenjem radio emisija iz okupirane Jugoslavije. U okviru centra delovao je jedan specifičan organ, tzv. Odbor za planiranje i obnovu zemlje kojim je rukovodio Sava Kosanović i koji je sarađivao sa odgovarajućim međusavezničkim telima. Centar je imao delegate u srodnim međusavezničkim službama koje su delovale u SAD kao što je United Nation Information Office.
U aprilu 1943. godine došlo je do reorganizacije centra pošto je vladina delegacija u SAD ukinuta. Za novog šefa centra postavljen je Stojan Gavrilović koji je stajao pod nadleštvom Ministarskog saveta. Od prvog maja te godine, centar je delovao pod nazivom Kraljevski jugoslovenski informacioni centar, ali je kolokvijalno i dalje korišćen naziv jugoslovenski informacioni centar, ili još kraće jugocentar.
Delatnost centra je ostala ista, s tim što je Stojan Gavrilović tražio da se iz centra izdvoji Odbor za planiranje i obnovu zemlje. Početkom avgusta 1943. doneta je odluka o postepenom gašenju centra, a krajem avgusta o njegovoj hitnoj likvidaciji. Prvog oktobra centar je prestao sa radom, a osoblje je prebačeno u Ambasadu u Vašingtonu i Konzulat u Njujorku. Poslovi štampe i propagande su vraćeni u nadležnost Ambasade u Vašingtonu, koja se i u periodu postojanja centra delom bavila tim poslom.

skraćenice:


istorijska beleška: