Arhiv Jugoslavije

oznaka fonda: 380

naziv fonda: POSLANSTVO KRALJEVINE JUGOSLAVIJE U PORTUGALIJI - LISABON

stvaraoci arhivske građe: Poslanstvo Kraljevine Jugoslavije u Portugaliji- Lisabon

granične godine fonda: 1941-1945.

granične godine građe: 1941-1945.

period građe fonda: Kraljevina Jugoslavija

količina arhivske građe: 5 fascikli, 6 knjiga evidencije

dužina fonda: 0.55

stanje građe: nekompletna

sređen:      stepen sređenosti građe: arhivistički sredjen

obrađivač: Branko Pušica

informativno sredstvo: inventar

knjige evidencije:      personalije:      indeksi:     

mikrofilmovan:      digitalizovan:

istorijat tvorca fonda:

Diplomatski odnosi između Kraljevine SHS/Jugoslavije i Portugalije, razvili su se relativno kasno. Međusobne političke i ekonomske veze u periodu između dva svetska rata imale su krajnje simboličan značaj. Nakon Hitlerovih napada na Poljsku i Francusku znatno raste značaj Portugalije u jugoslovenskoj spoljnoj politici i trgovini. U okolnostima neposredne ratne opasnosti, doneta je odluka o otvaranju Kraljevskog poslanstva u Lisabonu. Odluka s kraja 1940, realizovana je početkom sledeće godine imenovanjem Slavka Kojića za otpravnika poslova u Portugaliji. Značaj novoustanovljenog diplomatskog predstavništva pokazao se ubrzo po njegovom osnivanju, nakon sloma i okupacije Jugoslavije. Poslanstvo KJ u Lisabonu postaje važna stanica za prihvat više stotina jugoslovenskih izbeglica, uglavnom osoblja jugoslovenskih diplomatskih predstavništava iz, ili pod kontrolom, zemalja Osovine, studenata, begunaca iz nemačkih logora, pomoraca i pojedinaca koji su uspeli da napuste domovinu. Poslanstvo je imalo značajnu ulogu u organizovanju obaveštajnog rada i održavanju veza između Vlade u Londonu sa jugoslovenskim diplomatsko-konzularnim predstavništvima u Španiji, Švajcarskoj i Višijevskoj Francuskoj. U okviru Poslanstva delovale su delegacije Crvenog krsta i Ministarstva unutrašnjih poslova. Poslednju je sredinom 1943. zamenila jedna vojna delegacija. Česte smene otpravnika poslova i razvoj situacije u Jugoslaviji kompromitovale su rad i umanjile značaj Poslanstva. Uspesi jugoslovenskih komunista i sve izvesniji trijumf Tita znatno su uticali na Salazarov odnos prema Jugoslovenskoj kraljevskoj vladi u Londonu. Poslanstvo u Lisabonu delilo je sudbinu Vlade koja ga je postavila. Dolazak Dragoljuba Jovanovića za poslanika u Portugaliji, krajem maja 1945, označava formalni kraj postojanja Poslanstva Kraljevine Jugoslavije u Lisabonu koje od tog trenutka nastavlja rad kao diplomatsko predstavništvo DFJ, odnosno FNRJ.

skraćenice:


istorijska beleška: